રાવબહાદુર બેચરદાસ લશ્કરી (સી.એસ.આઈ) : એક સમાજ સુધારક

Abstract

 સમાજ સુધારણા ક્ષેત્રે ઘણા બધા સુધારકોએ મહત્વનો ભાગ ભજવ્યો છે. તેમાં પાટીદાર જ્ઞાતિમાં અને અન્ય સમાજમાં સામાજિક સુધારણા ક્ષેત્રે રાવબહાદુર બેચરદાસ લશ્કરીનું અનન્ય યોગદાન છે. પાટીદાર જ્ઞાતિમાં કન્યા વિક્રય, બાળ લગ્ન, દહેજ પ્રથા, બાંધ્યા વિવાહ, દીકરીને દૂધ પીતી કરવી, જ્ઞાતિ વરા વગેરે જેવા અનેક દુષણો જોવા મળતા હતા. એ સમયગાળા દરમિયાન પાટીદાર જ્ઞાતિમાંથી કૂરિવાજોને દૂર કરવા અને સમાજમાં શિક્ષણના પ્રચાર અને પ્રસાર માટે તેમાં પણ ખાસ કરીને સ્ત્રી શિક્ષણ માટે બેચરદાસ લશ્કરીએ સનિષ્ઠ પ્રયાસો કર્યા હતા. વિવિધ કૂરિવાજો સામે બેચરદાસ લશ્કરી ઝઝૂમ્યા અને તેમાં તેઓ સફળ પણ થયા. કૂરિવાજોને દૂર કરવા જ્ઞાતિમાં જાગૃતિ લાવવા મેળાવડાવો અને સભાઓ યોજી હતી અને કાયદાકીય રીતે પણ કૂરિવાજો દૂર કરવા પ્રયાસો કર્યા હતા. તેમણે કંડારેલી કેડી પર ચાલનારાઓને કૂરિવાજો સામે લડવાનું બળ અને પ્રેરણા તેઓના જીવનમાંથી મળ્યા હતા. બેચરદાસ લશ્કરીની સામાજિક પ્રવૃત્તિ માત્ર જ્ઞાતિ સુધારા પૂરતી જ મર્યાદિત ન હતી પણ અમદાવાદ અને ગુજરાતની તે સમયની અનેક સામાજિક સંસ્થાઓના વિકાસમાં તેમણે તન, મન અને ધનથી યોગદાન આપ્યું હતું.