ફાધર વાલેસની આત્મકથામાં પ્રગટ થતા બે ઉત્તમ ચરિત્રો

Abstract

આત્મકથા લખવાનું એક પ્રયોજન જાત નિરીક્ષણનો આયામ પણ છે. ગુજરાતી સાહિત્યમાં આત્મકથા સાહિત્યસ્વરૂપ તેના ઉદભવ (મારી હકીકત) થી સમયાંતરે વિકસતું રહ્યું છે. ‘સત્યના પ્રયોગો’ જેવી આત્મકથામાં આ સ્વરૂપ વધું સારી રીતે ખીલ્યું છે. ગુજરાતી ભાષા જેટલી આપણા પ્રદેશના લેખકોને આકર્ષી છે તેટલી જ બીજી ભૂમિના લેખકોને આકર્ષતી રહી છે. વિદેશી સર્જકોને પણ એ એટલી જ વ્હાલી લાગી છે. અત્રે એ ઉલ્લેખનીય છે કે અન્ય ભાષાના સર્જકોએ આ ભાષાને પોતાની ભાષા જેમ આત્મસાત કરી છે. આપણા માટે એવા સર્જકોને પરપ્રાંતના સર્જકો કહેવા કે કેમ? એ પણ પ્રશ્ન છે. કારણ એટલી પોતીકી રીતે ગુજરાતી ભાષામાં સર્જન કર્યું છે. ફક્ત સર્જન નથી કર્યું તેઓ એ ભાષામાં જીવ્યા છે. કાકાસાહેબ કાલેલકર ગુજરાતી સાહિત્યમાં સવાયા ગુજરાતી તરીકે પંકાયેલા છે તે અન્ય ભાષાના સર્જક છે તેમ છતાં ગુજરાતી ભાષાને પોતીકી કરીને તેઓ આ ભાષા જીવ્યા છે આ ભાષામાં સર્જન કર્યું છે એવા એક બીજા સવાયા ગુજરાતી એટલે ફાધર વાલેસ.